Ćwiczenia doskonalące sprawność motoryki dużej i małej

 

 

1. Ćwiczenie ogólnej sprawności ruchowej:

• ćwiczenia równoważne np. gra w klasy, stanie na jednej nodze, skoki na trampolinie, jazda na rowerze, hulajnodze,

• podskoki,

• gimnastyka,

• chód ze zmianą kierunku: po zygzaku, „ślimaku” i ósemce,

• pływanie.

2. Ćwiczenia rozwijające zręczność:

• zabawy dużą piłką, balonikami, kulami ugniecionymi z gazet,

• zabawki woreczkiem wypełnionym grochem lub ryżem,

• budowanie konstrukcji z klocków,

• rzucanie do celu,

• rzucanie piłki w parach,

• żonglowanie piłeczkami,

• zabawy stolikowe typu pchełki, bierki, bilard stołowy,

• wdrażanie do samodzielności podczas samoobsługi (mycia, ubierania, zapinania guzików, zamków błyskawicznych),

• zabawy manipulacyjne klockami, koralikami i innym materiałem,

• włączanie dziecka w wykonywanie zajęć domowych typu: ugniatanie ciasta, odrywanie szypułek owoców, wykrawanie ciastek.

3. Ćwiczenia staw nadgarstkowy i palce rąk:

• ćwiczenia z wykorzystaniem różnych technik plastycznych,

• rysowanie na tablicy lub dużym arkuszu papieru jedną ręką lub obiema rękami,

• zamalowywanie dużych płaszczyzn farbą lub oklejanie kartki plasteliną,

• lepienie z gliny lub plasteliny,

• marsz palców po stole lub oklejanie kartki plasteliną,

• marsz palców po stole w określonych kierunkach, bębnienie palcami,

• stukanie palcami po stole,

• przewlekanie przez dziurki w tekturze,

• ugniatanie jedną ręką kul z gazety, bibuły,

• składanie papieru np. samolotów, okręcików,

• ugniatanie miękkiego drutu,

• naśladowanie ruchów gry na pianinie, flecie, skrzypcach,

• kalkowanie różnej wielkości wzorów o kształcie geometrycznym i literopodobnych,

• pisanie na klawiaturze komputera,

• wycinanie, wydzieranie z papieru,

• nawlekanie korali, makaronu na sznurek,

• nawlekanie koralików, przewlekanie sznurków przez otworki,

• zwijanie sznureczka,

• malowanie szlaczków grubym pędzlem na dużej powierzchni,

• stemplowanie pieczątkami z ziemniaka, gumowymi, drewnianymi,

• malowanie palcami, pędzlem, watą, gąbką: linii pionowych, poziomych, falujących, łamanych, spiralnych, form kolistych, kwadratowych, trójkątnych,

• obrysowywanie kształtów i pisanie wyrazów bez odrywania ręki od papieru.

4. Ćwiczenia usprawniające ruchy rąk i koordynację wzrokowo – ruchową, czyli współpracę ręka – oko:

• dorysowywanie brakujących elementów,

• rysowanie linii przez łączenie punktów,

• rysowanie pod dyktando,

• rysowanie linii wewnątrz labiryntów,

• zamalowywanie małych powierzchni np. figur na obrazku,

• rysowanie linii poziomych, ukośnych, falistych, pętelkowych, półkolistych, kolistych,kreślenie w powietrzu, na tackach z piaskiem i rysowanie różnymi technikami graficznymi linii pionowych, poziomych, ukośnych, łamanych, krzywych i figur geometrycznych (koło, elipsa, kwadrat, trójkąt). To ćwiczenie rozpoczynamy od dużych, zamaszystych ruchów w powietrzu lub nad kartką, następnie przechodzimy do rysowania na dużych powierzchniach papieru, potem na kartkach i na końcu w liniaturze.

5. Ćwiczenie płynnych ruchów pisarskich:

• tworzenie szlaczków przez łączenie kropek na papierze gładkim oraz w liniach i kratkach,

• pogrubianie słabo zaznaczonego konturu,

• uzupełnianie elementów obrazka według wzoru,

• obrysowywanie szablonów,

• obrysowywanie przez kalkę lub folię rysunków i liter,

• kreślenie szlaczków.

6. Ćwiczenia i zabawy zwalniające napięcie stawowo-mięśniowe:

• poruszanie rękami uniesionymi nad głową,

• zabawa w pranie i prasowanie,

• zabawa w rąbanie i piłowanie drzewa,

• zabawy z użyciem skakanki polegające na przesuwaniu sznurka w palcach, kręceniu, owijaniu wokół własnej dłoni,

• naśladowanie lotu ptaka,

• naśladowanie dyrygenta,

• naśladowanie pływania,

• naśladowanie drzew na wietrze.

7. Ćwiczenia ułatwiające opanowanie prawidłowego chwytu i sposobu trzymania ołówka:

• lepienie kulek z plasteliny, zgniatanie palcami kulek z papieru,

• wydzieranie drobnych papierków, wyskubywanie nitek,

• rozsypywanie soli, kaszy lub piasku po tacy drobnymi ruchami palców,

• rysowanie w płaszczyźnie pionowej: na papierze rozpiętym na ścianie lub tablicy – dziecko powinno stać przed nim, unosząc rękę na wysokości dolnej części twarzy – arkusz papieru powinien znajdować na wysokości ust i nosa, nieco na lewo od osi ciała – wówczas ręka przyjmuje prawidłową pozycję.

8. Ćwiczenie zdolności do kontrolowania siły nacisku ręki dziecka w trakcie pisania:

• kreślenie linii, figur, liter, cyfr na tackach z kaszą,

• malowanie farbą palcami na dużych arkuszach papieru,

• malowanie farbą przy użyciu grubego pędzla np. do golenia,

• wykonywanie ćwiczeń graficznych przy użyciu rozmaitych narzędzi wymagających zróżnicowania siły nacisku: lekkiego (kredka, węgiel rysunkowy, pędzelki, cienkie mazaki, pióro) i silnego (kredki woskowe, gruby mazak, ołówek, długopis).

9. Wytwarzanie nawyków ruchowych związanych z kierunkiem pisania (automatyzacja ruchów):

• kreślenie linii z zachowaniem kierunku linii: linie pionowe – od góry ku dołowi, linie poziome – od lewej do prawej,

• rysowanie kół przeciwnie do ruchów wskazówek zegara,

• zachowanie kierunku ruchu od lewej do prawej strony podczas rysowania szlaczków, pisania wyrazów,

• zabawy i gry rysunkowe wymagające zachowania określonego kierunku.

10. Ćwiczenia relaksacyjne rąk do wykonywania w przerwach pomiędzy ćwiczeniami graficznymi:

• zaciskanie i rozwieranie pięści z uświadomieniem sobie przez dziecko stanów napięcia mięśniowego i rozluźnienia,

• zabawy naśladujące ruchy takie jak pryskanie wodą, otrzepywanie rąk z wody, wytrzepywanie wody z rękami, otrząsanie się z wody, strzepywanie nitki z rękawa.

Ćwiczenia doskonalące orientację w schemacie ciała i przestrzeni

1. Ćwiczenie orientacji w schemacie ciała i przestrzeni:

• obrysowywanie różnych części ciała z wyodrębnianiem i nazywaniem ich części:, np. stóp, dłoni, poszczególnych palców;

• wykonywanie poleceń np. podaj prawa rękę, unieś lewą nogę do góry, pokaż prawą ręką prawe oko;

• utrwalanie prawidłowego rozumienia pojęć i określeń dotyczących pozycji ciała i prostych ruchów (np. stań po mojej prawej stronie, opuszczanie na dół nogi; prostowanie i zginanie nogi, stawanie na wyższym stopniu i schodzenie niżej),

• chodzenie po narysowanej ścieżce zgodnie z poleceniami: idź prosto do tyłu, na prawo, na lewo,

• w trakcie zabawy samochodem lub wózkiem wymijanie ustawionych przeszkód np. piłek, pachołków, klocków i podawanie głośno kierunku,

• odtwarzanie za pośrednictwem ruchu podawanych czynności np. wiosłowanie, zbieranie grzybów do koszyka czy muszelek na plaży oraz odgadywanie wykonywanych przez inną osobę czynności,

• ćwiczenia w orientacji w schemacie ciała u osoby znajdującej się naprzeciwko,

• określanie na obrazku położenia poszczególnych przedmiotów w przestrzeni,

• układanie przedmiotów w położeniu zgodnie z instrukcją słowną np. „odłóż książkę na półce”, „pod krzesłem połóż samochód”,

• rysowanie przedmiotów w odpowiednim położeniu np. „ obok domu narysuj drzewo, nad domem chmurę”,

• udzielanie odpowiedzi na pytania np. „Gdzie siedzi kot?”,

• kolorowanie obrazka według słownej instrukcji np. „Pola oznaczone kółkiem zamaluj na niebiesko”,

• utrwalanie rozróżniania stron ciała np. podnoszenie lewej ręki do góry i chwytanie przedmiotu prawą ręką,

• śledzenie linii w labiryncie,

• odtwarzanie różnych konstrukcji z plasteliny i materiałów przyrodniczych (patyczki, kamyki, piasek),

• kreślenie w powietrzu figur geometrycznych, liter i innych kształtów graficznych,

• układanie całości z części – układanki geometryczne i obrazkowe,

• rysowanie szlaczków z kształtów literopodobnych w układzie z góry na dół i od lewej do prawej.

Ćwiczenia usprawniające funkcje wzrokowe

1. Ćwiczenie na materiale obrazkowym:

• wyszukiwanie różnych szczegółów rysunku, obrazka,

• zachęcanie dziecka do rysowania, konstruowania według wzoru a następnie do samodzielnego układania,

• rozpoznawanie treści obrazków,

• zapamiętanie jak największej liczby przedmiotów zamieszczonych na obrazku,

• rozpoznawanie przebiegu przedstawionych zdarzeń na podstawie serii obrazków,

• dobieranie par jednakowych obrazków,

• układanie obrazków w szeregu według kolejności w jakiej były eksponowane,

• wyszukiwanie różnic i podobieństw w obrazkach,

• składanie obrazka z części według wzoru i bez wzoru (z pamięci) np. puzzle,

• kolorowanie obrazków lub tworzonych samodzielnie wzorów np. ze stempli.

2. Ćwiczenia na materiale geometrycznym:

• kreślenie kształtów geometrycznych w powietrzu,

• segregowanie figur geometrycznych według określonych cech (kształt, kolor, wielkość),

• dobieranie par jednakowych figur geometrycznych,

• układanie wyciętych z kolorowego papieru figur według wzoru,

• układanie kompozycji z figur geometrycznych np. z klocków według wzoru,

• obrysowywanie figur geometrycznych,

• zarysowanie (zakreskowanie, zakratkowanie) figur geometrycznych,

• kolorowanie figur geometrycznych.

3. Ćwiczenia na materiale literopodobnym i literowym:

• odtwarzanie wzorów graficznych,

• uzupełnianie elementów brakujących we wzorze graficznym,

• wskazywanie podobieństw i różnic między znakami graficznymi,

• lepienie liter z plasteliny,

• wycinanie liter i tworzenie kształtów liter np. ze sznurka, z tasiemki,

• odrysowywanie liter od szablonu i kolorowanie ich,

• odwzorowywanie liter przez np. folię,

• układanie liter z klocków według wzoru,

• uzupełnianie brakujących elementów w literze drukowanej i pisanej,

• wyszukiwanie w tekście pisanym określonej litery,

• zgadywanie liter pisanych w powietrzu lub na plecach,

• odtwarzanie z pamięci wcześniej widzianych liter,

• gra w domino literowe,

• pisanie po śladzie liter, sylab, wyrazów,

• pisanie liter według wzoru w zeszycie w trzy linie oraz porównywanie ze wzorem po napisaniu.

4. Ćwiczenia koordynacji wzrokowo-ruchowej, czyli współpracy oka i ręki:

• rysowanie po śladzie (po linii konturu) lub wypełnianie wykropkowanych linii na obwodzie rysunku,

• kalkowanie rysunku przez kalkę, folię oraz obrysowywanie za pomocą szablonów,

• zamalowywanie rysunku konturowego,

• zakreskowywanie fragmentów rysunku liniami pionowymi, poziomymi, ukośnymi, falistymi oraz „zakratkowywanie”,

• wypełnianie rysunku różnymi materiałami np. skrawkami bibułki, plasteliną,

• wycinanie rysunku i wklejanie go do zeszytu.

Ćwiczenia usprawniające funkcje słuchowo-językowe

1. Ćwiczenie funkcji słuchowo-językowych:

• uczenie się na pamięć krótkich wierszyków, rymowanek, piosenek, wyliczanek, fragmentów bajek muzycznych;

• słuchanie i rozwiązywanie zagadek;

• zabawa w zagadki słuchowe: rozpoznawanie nagranych dźwięków, odgłosów natury;

• tworzenie rymowanek: wskazywanie, które słowa z podanych trzech się rymują, które się nie rymuje;

• powtarzanie za dorosłym ciągów słownych np. bajka, bramka, samolot, stadion;

• zabawa: jakie słowo zostało powiedziane dwa razy np. balon, motyl, domek, balon;

• słuchanie bajek, opowiadań, bajek muzycznych oraz samodzielne opowiadanie fragmentów i dopowiadanie zakończeń do bajek wcześniej wysłuchanych;

• zabawa „powtórz po mnie”: dziecko z zamkniętymi oczami nasłuchuje i odgaduje nazwy przedmiotów użytych przez dorosłego do wydawania nimi dźwięków np. stukanie łyżką cięcie nożyczkami, gniecenie papieru;

• oglądanie ilustracji i opisywanie ich lub tworzenie do nich opowiadania;

• zabawa w klaskanie na sygnał: podczas czytania przez dorosłego bajek, dziecko klaszcze, gdy pojawi się w opowiadaniu umówione słowo np. wróżka;

• powtarzanie przez dziecko ustalonego zdania, które pojawi się w wypowiedzi innej osoby lub tekście wierszyka, czy piosenki np. Odlatują już bociany;

• układanie przez dziecko zdania z wypowiedzianych przez dorosłego słów;

• wysłuchiwanie przez dziecko zdania wypowiadanego przez dorosłego i następnie wyodrębnianie i liczenie wyrazów w tym zdaniu;

• dzielenie przez dziecko wypowiadanych przez dorosłego słów na sylaby i liczenie sylab w tych słowach;

• zabawa z dzieckiem w wyszukiwanie w otoczeniu przedmiotów o nazwie na zadaną sylabę lub głoskę;

• wysłuchiwanie przez dziecko słów i liczenie głosek w tych słowach;

• zabawa z dzieckiem w echo: wyodrębnianie i powtarzanie ostatniej głoski w usłyszanym słowie;

• zabawa w „łańcuch słowny” – uczestnicy zabawy podają na zmianę słowa tak, by ostatnia głoska wypowiadanego słowa była pierwszą głoską następnego;

• zabawa w „połykanie głosek” na początku słowa np. kule – ule, w środku np. akacja – akcja, na końcu słowa – torty – tort;

• zabawa w rozpoznawanie nazwy przedmiotu na podstawie pierwszej głoski np. „Zimą jeździmy na lodzie: ł……”;

• wyodrębnianie przez dziecko pierwszej głoski nazwy przedmiotu z obrazka lub otoczenia np. zabawa : „ Jesteśmy w ogrodzie, jakie warzywa i owoce w nim rosną, których nazwa zaczyna się głoską „ p” – pomidory, porzeczka ….;

• dobieranie par obrazków, których nazwy rozpoczynają się lub kończą taką samą głoską;

• dobieranie rymujących się nazw obrazków, np. nogi – rogi, dolina – roślina, moda - woda;

• wskazywanie który wyraz jest dłuższy, np. pierwszoklasista - dom, komputer - kot, zegar - krasnoludek, miska czy rak; • wymyślanie wyrazów z określoną liczbą głosek, np. wyrazy 4-głoskowe: woda, lody, noga, maki, ryby, sowa;

• wymyślanie wyrazów rozpoczynających się określoną głoską, np. m – mama, maki, mewa, makaron;

• wymyślanie wyrazów kończących się określoną głoską, np. n – wagon, ogon, tron;

• wymyślanie wyrazów rozpoczynających się i kończących określoną głoską, np. r – rower, o - oko, s- sos;

• wyszukiwanie ukrytych słów w nazwie obrazka, np. kapusta, budzik, malina, pisanki, kotlet, maszynka, laska, koszula, kosa; • przekształcanie wyrazów poprzez zamianę jednej głoski na inną, np. mama- rama, raki – maki.

Źródło: https://www.ppp12.waw.pl/.../07/zestaw_cwiczen.pdf · Plik PDF